Groep

Stofnaam

Merknamen

Dosering

Meest voorkomende bijwerkingen

Lithium

Lithium

Camcolit Lithiumcarbonaat

Priadel 

Kinderen 6-12 jaar: 10-30 mg/kg/dag in 1-2 doses (gereguleerde afgifte) of 3-4 doses (zonder gereguleerde afgifte)

Kinderen 12-18 jaar: 600-1800 mg/dag in 1-2 doses (gereguleerde afgifte) of 3-4 doses (zonder gereguleerde afgifte)

Volwassenen: 600-1200 mg/dag in 1-2 doses

Ouderen: 400-1000 mg/dag in 1-2 doses

In eerste instantie: misselijkheid, overgeven, diarree, tremor in de handen, gewichtstoename, dorst, dysgeusie, gastritis, vochtophoping, acne, psoriasis, alopecia, nierfunctiestoornis (bij langdurig gebruik), polyurie, polydipsie, struma, hypothyroïdie, hyperthyroïdie, leukocytose, lichte agranulocytose. Bij ouderen: delirante toestanden met verwardheid, concentratie- en geheugenstoornissen, rusteloosheid en ataxie.

Bij langdurig gebruik (na 10 jaar): renale microcysten, oncocytoom, niercarcinoom van het Ductus van Bellini-type.

Anti-epileptica

Valproïnezuur

Depakine Natriumvalproaat Orfiril

Volwassenen: begindosering 750 mg/dag in 1-2 doses bij gereguleerde afgifte. Vervolgens langzaam opbouwen tot het gewenste effect is bereikt. Gemiddelde dosis 1000-2000 mg/dag.

In eerste instantie: gastro-intestinale klachten (bv. misselijkheid, overgeven, maagkramp, diarree), verminderde of toegenomen eetlust.

Vaak (bij 1-10%): gewichtstoename, tijdelijke haaruitval, trombocytopenie, onregelmatige menstruatie.

Anti-epileptica

Carbamazepine

Tegretol

Volwassenen: 200-1600 mg/dag; meestal 400-600 mg/dag in 2-3 doses. Ouderen: voorzichtig doseren.

Zeer vaak (bij >10%): leukopenie, duizeligheid, ataxie, vermoeidheid, slaperigheid, misselijkheid, overgeven, allergische huidreacties, urticaria, verhoogd γ-GT.

Vaak (bij 1-10%): droge mond, hoofdpijn, verstoorde kleurwaarneming, accommodatiestoornissen, diplopie, eosinofilie, trombocytopenie, verhoogde alkalische fosfatase, gewichtstoename, vochtophoping, vloeistofretentie, hyponatriëmie, verminderde plasma-osmolaliteit.

Anti-epileptica

Lamotrigine

Lamictal

Als monotherapie: eerste twee weken 25 mg/dag; week drie en vier 50 mg/dag in 1-2 doses; week vijf 100 mg/dag in 1-2 doses; vanaf week zes 200 mg/dag in 1-2 doses. Indien valproaat wordt toegevoegd halveren vanaf week 1. Indien een lamotrigine-glucuronideringsinduceerder wordt toegevoegd (en geen valproaat) over een periode van drie weken geleidelijk verdubbelen tot max. 400 mg/dag. In combinatie met valproaat: eerste twee weken 25 mg om de dag; week drie en vier 25 mg/dag; week vijf 50 mg/dag in 1-2 doses; vanaf week zes 100 mg/dag in 1-2 doses. Maximaal 200 mg/dag. Indien met valproaat wordt gestopt de dosering verhogen naar 2x/dag 100 mg; als vóór het stoppen de dosis al 200 mg/dag bedroeg, de dosering in de eerste week verhogen naar 300 mg/dag en in week twee naar 400 mg/dag.

In combinatie met lamotrigine-glucuronideringsinduceerder (zonder valproaat): eerste twee weken 50 mg/dag; week drie en vier 2x/dag 50 mg; week vijf 2x/dag 100 mg; week zes 2x/dag 150 mg; vanaf week 7 2x/dag 200 mg. Indien vervolgens met de lamotrigine-glucuronideringsinduceerder wordt gestopt de dosering verlagen naar 300 mg/dag in week twee en naar 200 mg/dag vanaf week drie. Als de dosis vóór staken 300 mg/dag was de dosering verlagen naar 225 mg/dag in week twee en 150 mg/dag vanaf week drie. Als de dosis vóór staken 200 mg/dag was de dosering verlagen naar 150 mg/dag in week twee en 100 mg/dag vanaf week 3.

Zeer vaak (bij >10%): hoofdpijn en huiduitslag.

Vaak (bij 1-10%): irritatie, agressie, slaperigheid, slapeloosheid, agitatie, duizeligheid, tremor, misselijkheid, gastro-intestinale klachten (bijv. overgen, diarree), droge mond, artralgie, (rug)pijn, vermoeidheid.

Antipsychotica

Aripiprazol

Abilify

Kinderen >13 jaar: startdosering 2 mg/dag gedurende twee dagen; gedurende de volgende twee dagen titreren naar 5 mg/dag en vervolgens naar de aanbevolen dosering van 10 mg/dag. Maximaal twaalf weken.

Volwassenen: startdosering en onderhoudsdosering 15 mg/dag; max. 30 mg/dag.Ouderen: lagere startdosering overwegen.

Vaak (bij 1-10%): slapeloosheid en slaperigheid, vermoeidheid, rusteloosheid, angst, hoofdpijn, duizeligheid, extrapiramidale stoornis, acathisie, sedatie, tremor, wazig zien, gastro-intestinale klachten (misselijkheid, overgeven, dyspepsie, obstipatie), speekselvloed.

Antipsychotica

Olanzapine

Zyprexa Zypadhera

Manische episode: Volwassenen: startdosering 15 mg/dag bij monotherapie, 10 mg/dag in combinatie met lithium of valproïnezuur. Dosering verder aanpassen o.b.v. de klachten: 5-20 mg/dag. Doseringen hoger dan de startdosering alleen na een medische herbeoordeling en met intervallen van minstens vierentwintig uur.

Ter preventie van een recidief:  Volwassenen: startdosering 10 mg/dag. Dosering verder aanpassen o.b.v. de klachten: 5-20 mg/dag. Doseringen hoger dan de startdosering alleen na een medische herbeoordeling en met intervallen van minstens vierentwintig uur.

Ouderen en/of lever- of nierfunctiestoornis: een lagere dosering overwegen, bv. 5 mg/dag.

Voor de bijwerkingen zie Tabel 1.

Antipsychotica

Quetiapine

Seroquel  

Manische episode: Volwassenen: (verdeeld over 2 doses): dag één 100 mg, dag twee 200 mg, dag drie 300 mg, dag vier 400 mg, eventueel 200 mg/dag verhogen tot 800 mg/dag op dag zes. Hierna o.b.v. de klachten naar een onderhoudsdosering van 200-800 mg/dag (400-800 mg/dag is gebruikelijk). Tablet met gereguleerde afgifte: dag één 300 mg, dag twee 600 mg, onderhoudsdosering 400-800 mg/dag.

Bipolaire depressie: Volwassenen: dag één 50 mg, dag twee 100 mg, dag drie 200 mg, dag 4 300 mg. Aanbevolen dosering is 300 mg/dag, eventueel o.b.v. respons titreren naar 600 mg/dag.

Ter preventie van een recidief: Volwassenen: 300-800 mg/dag; streven naar de laagst mogelijke dosering o.b.v. respons en het kunnen verdragen.

Voor de bijwerkingen zie Tabel 1.

Antipsychotica

Risperidon

Risperdal

Manie: Volwassenen: startdosering 2 mg/dag; indien nodig met stappen van 1 mg/dag verhogen tot de aanbevolen dosering: 1-6 mg/dag.Ouderen: startdosering 2x/dag 0,5 mg; indien nodig met stappen van 2x/dag 0,5 mg aanpassen tot 2x/dag 1-2 mg.

Voor de bijwerkingen zie Tabel 1.

Antipsychotica

Olanzapine

Zyprexa Zypadhera

Manische episode: Volwassenen: startdosering 15 mg/dag bij monotherapie, 10 mg/dag in combinatie met lithium of valproïnezuur. O.b.v. de klachten de dosering aanpassen: 5-20 mg/dag. Doseringen hoger dan de startdosering alleen na een medische herbeoordeling en met intervallen van minstens vierentwintig uur.

Ter preventie van een recidief: Volwassenen: startdosering 10 mg/dag. O.b.v. de klachten de dosering aanpassen: 5-20 mg/dag. Doseringen hoger dan de startdosering alleen na een medische herbeoordeling en met intervallen van minstens vierentwintig uur.

Ouderen en/of lever- of nierfunctiestoornis: een lagere dosering overwegen, bv. 5 mg/dag.

Zeer vaak (bij >10%): slaperigheid, orthostatische hypotensie, gewichtstoename, verhoging van de plasmaprolactinespiegel (bij 30%) met soms gynaecomastie, borstvergroting, galactorroe en seksuele stoornissen (erectiele disfunctie, verminderd libido). Specifieke zeer vaak voorkomende bijwerkingen bij Parkinson- en Alzheimer-patiënten.

Vaak (bij 1-10%): eosinofilie, leukopenie, neutropenie, toegenomen eetlust, verhoogde glucosespiegels, verhoogde triglyceriden- en cholesterolspiegels, glucosurie, anticholinergische effecten (licht en voorbijgaand; bv. obstipatie, droge mond), duizeligheid, acathisie, parkinsonisme, dyskinesie, asthenie, vermoeidheid, vochtophoping, koorts, stijging van levertransaminasewaarden (voorbijgaand), stijging van de creatinekinasespiegel, verhoogde alkalische fosfatase, hoge γ-glutamyltransferase, hoog urinezuur, uitslag. Specifieke vaak voorkomende bijwerkingen bij Alzheimer-patiënten.

Antipsychotica

Haloperidol

Haldol

Manie: Volwassenen: 2-20 mg/dag in 1 of meerdere doses. Meestal kan de dosis na enkele dagen verlaagd worden. Onderhoudsbehandeling: 3x per dag 1-3 mg tot max. 20 mg/dag in meerdere doses.

Injectievloeistof: 5 mg/keer, indien nodig elk uur herhalen tot max. 20 mg/dag.Ouderen: startdosering 0,5-1 mg/dag. Extra voorzichtig doseren bij leverfunctiestoornis.

Bij kinderen 12-18 jaar alleen op indicatie bij psychosen; zie hier

Zeer vaak (bij >10%): agitatie, slaperigheid, extrapiramidale verschijnselen, hyperkinesie, hoofdpijn.

Vaak (bij 1-10%): anorexie, dyspepsie, depressie, psychotische stoornis, tardieve dyskinesie, dystonie, dyskinesie, acathisie, bradykinesie, hypokinesie, hypertonie, somnolentie, maskergelaat, tremor, duizeligheid, visusstoornissen, oculogyrische crisis, (orthostatische) hypotensie, obstipatie, droge mond, hypersalivatie, misselijkheid, overgeven, abnormale leverfunctietest, huiduitslag, urineretentie, erectiele disfunctie, gewichtsverandering, reactie op de injectieplaats.